რისი იმედი უნდა გქონდეს უიმედოთა ქალაქში

პატარა ბავშვივით ვარ, სხვის ხელში რომ ვხედავ წიგნს, ის წიგნი მინდა. უჰ, სადმე თუ დატოვეს მერე სანიშნჩადებული, ხელიდან არ გავუშვებ. 
ასე აღმოჩნდა, რომ სტივენ კინგის „უიმედოთა ქალაქი“-ს კითხვა მე და ჩემმა ორივე ძმამ ერთდროულად დავიწყეთ. გარეკანმა და წარწერამ „Lord, help me to remember, that you are my creator” სათაურთან კომბინაციაში, უკვე დამაინტერესა. 

მინდა თუ არა წიგნის წაკითხვა ან მომწონს თუ არა, ჩემი მეთოდით ვამოწმებ. უბრალოდ გადავშლი და ვიწყებ კითხვას. ადრე ვიტანჯებოდი ხოლმე, რომელიმე გაწელილ ადგილს რომ მივადგებოდი, სახლის, მამულის ან ბუნების გრძელ აღწერას, წინ რომ ვეღარ მივდიოდი, რამდენიმე ფურცელს გადავშლიდი, ოდნავ წინ წავიკითხავდი, ინტერესს აღვიძრავდი, სტიმულს მივცემდი თავს და მერე ისევ ტანჯვით ჩავიკითხავდი იმ უინტერესო ადგილს. გამოტოვებით არ ვტოვებდი. რაც გავიზარდე. ასეთ ადგილს თუ გადავაწყდი, წიგნს გვერდზე ვდებ და სხვა წიგნით ვინტერესდები, რაღაც დროის მერე ვბრუნდები. ზოგჯერ მავიწყდება დაბრუნება. თანამედროვე წიგნები იმით მომწონს, რომ ასეთი ადგილები ფაქტობრივ არ მხვდება. დასაწყისიც ეფექტურია, პირდაპირ ამბის შუაგულში აღმოჩნდები, ეგრეთწოდებული „ექშენი“ მეტია. გმადლობთ, გულწრფელად. თორემ წიგნი რომ იმის მოყოლით იწყება, ვინ ვისი შთამომავალია და ეს მამული ან სახლი როგორაა აშენებული, ძალიან მიმძიმს. ალბათ იმიტომაც, რომ ყველაფრის წარმოდგენას პატიოსნად ვცდილობ და თავი ამტკვივდება ხოლმე.
„უიმედოთა ქალაქი“ კი ისე დაიწყო, რომ უუუჰ. დაიწყო ფილმივით, ამერიკული, ვესტერნული, უდაბნოთი და ცარიელი გზატკეცილით. პოლიციის მანქანამაც არ დააყოვნა. პრინციპში, დასაწყისი დასასრულს ჰგავდა.
შენ ეგ არ მოგეწონება, - ერთხმად გადაწყვიტეს ჩემმა ძმებმა. თუმცა რატომ ამბობდნენ ასე, არც ერთს არ უცდია ახსნა.
რაც წინ მივიწევდი, მიხვდი, ალბათ იმ საშინელი ამბების გამო თქვეს ასე, რაც იქ ხდებოდა და მე ხომ სასტიკად არ მიყვარს ძალადობის გამოვლინებები.
მაგრამ წიგნი ხელიდან ვერ გავაგდე.
მისტიკა? რა გითხრა, მისტიკად არ აღმიქვია ან ამ სიტყვის მნიშვნელობა არ ვიცი. ჩემთვის რაღაცნაირად რეალური წიგნი იყო.
ეს რომ ფილმი ყოფილიყო, ყველაფერი საათნახევარში, მაქსიმუმ ორ საათში მორჩებოდა. წაკითხვით რამდენიმე დღე დამჭირდა. ვცდილობდი, სწრაფად წამეკითხა, რადგან განცდა მქონდა, ის ხალხი გასაჭირში მივატოვე. პატარობაში რომ ღრმა თეფში მქონდა, რომლის ძირზეც გემი ეხატა რამდენიმე მეზღვაურით და წვნიანის ჭამა რომ არ მინდიდა, მეუბნებოდნენ, თუ არ შეჭამ, დაიხრჩობიანო და მეც თავს ვწირავდი მათ გადასარჩენად და ბოლომდე ვათავებდი საჭმელს. ახლა წიგნი უნდა ჩამემთავრებინა. თან ისიც ვაღიარე, ავტორი ძალიან მაგარი ფსიქოლოგია-მეთქი. ის იყო, ვიფიქრებდი, დამთავრდება ახლა ყველაფერი-მეთქი და იმედის ისეთ სხვივს შემოჭრიდა, ამოივისუნთქავდი. მოდუნების საშუალებას დიდხანს არ მომცემდა და ისევ ისე გაართულებდა ყველაფერს, გადამიწურავდა ყველა იმედს. ცივი და ცხელი შხაპის თერაპია ემოციებისთვის.
კიდევ რაღაცების თქმა შეიძლებოდა, მაგრამ აღარ მახსოვს. მახსოვს, რომ წიგნი როდესაც დავხურე, ავტორისთვის ტაშის დაკვრის სურვილი გამიჩნდა. ან მადლობის თქმის.
რაში ჭირდებოდა ამდენი ძალადობა? იმისთვის, რომ ...
იმედის გამონათებები რომ მქონდა, უმცროსმა ძმამ მითხრა, ეს კინგია, ბედნიერ დასასრულს არ ელოდეო.
საერთოდ არ მიყვარს, როდესაც სათქმელი ზედაპირზე დევს, როგორც მდინარიდან ამოყრილი თევზი, ლამში რომ გდია და იხრწნება და სუნი ასდის. როდესაც რაღცას პირდაპირ მაწოდებენ, პროტესტის განცდა მიჩნდება.
აი, სტივმა (ხომ შეიძლება, ასე მივმართო?) ჩამკიდა ხელი და მტვერში და სიბინძურეში მატარა და მაბოდიალა, ხან გავიკაწრე, ხან სიბნელეში უკან მიხედვისაც შემეშინდა, ხან გვერდით მდგომის მიმართ უნდობლობის განცდა გამიჩნდა...
ბოლოს კი, ბოლოს, წიგნი რომ დავხურე, გამეღიმა, ყოჩაღ სტივენ, ყოჩაღ. ახლა გასაგებია, სად და რატომ ვიარეთ. მადლობა

ჟამი სიცოცხლისა და ჟამი სიკვდილისა

დიდი ხანია თაროზე დევს. თითქმის ბავშვობიდან მახსოვს გარეკანი, ოდნავ გაცრეცილი, სქელყდიანი წიგნია, შავში და წითელში ახატია გამხმარი ხე და მზე. „ჟამი სიცოცხლისა და ჟამი სიკვდილისა“. თაროები დავალაგე, რამდენიმე სხვა წიგნთან ერთად სულ ზედა თაროზე შემოვდე, თვალში რომ მომხვედროდა. 
გამომცემლობა „საბჭოთა მწერალი“ ან „საბჭოთა საქართველო“ ან რაღაც ასეთი, არ მახსოვს. „საბჭოთა“ კი უეჭველია. წინასიტყვაობას არ ვკითხულობ, როგორც წესი.
პირველ გვერდზე პასტითაა მიწერილი ინიციალები და წელი, 1960. გამოცემის წელიც 1960-ია.
წავიკითხე პირველი 70 გვერდი ალბათ, დაახლოებით.
უსიამოვნო განცდა დამეუფლა.  

დავფიქრდი იმაზე, რომ წიგნების გმირები არ გადმომყავს ჩემს რეალობაში, პირიქით, მე შევდივარ იმ რეალობაში, მოვიკალათებ სადმე ან მივიმალები და ვადევნებ თვალს. აქ ვერ შევედი. შეუძლებელია. ცივა, სველი სიცივეა. გარშემო სიკვდილი. სველი, ცივი სიკვდილი, რომელიც დნება და ჩაგდის ჩექმებში, საწვიმრის საყელოში. ვერც ვერსად გათბები.
თუმცა წიგნზე და მის შინაარსზე მეტად სხვა რამე მაფიქრებს. 1960 წელი. ინიციალები ბაბუჩემის სახელგვარად აღვიქვი. ბაბუა, რომელიც რამდენიმე წლის წინ სწორედ ამ ომში იყო. რამდენიმე წლის მერე ყიდულობს წიგნს, იმ ომზე, სადაც თვითონ იყო, რომელიც მისი რეალობა იყო და რომელიც დაწერა მან, ვის ნათესავებსაც მიზანში იღებდა, ესროდა. ვისი ნათესავებიც და მეზობლებიც მას ესროდნენ, ვისი ტყვიაც ჩაფხუტის წყალობით არ აღმოჩნდა ბაბუას, მაშინ რომ ახალგაზრდა, გამხდარი ბიჭი იყო და ვინ იცის, ვინ ენატრებოდა, ან რა სიზმრებს ხედავდა, ან რაზე ოცნებობდა, ხო, მის თავის ქალაში არ აღმოჩნდა ტყვია.
რა გრძნობა უნდა ჰქონოდა, როდესაც ამ წიგნს კითხულობდა. კითხულობდა?
1960 წელს უკვე ცოლიც ჰყავდა. ბებია მის გვარზე გადავიდა და ამის შემდეგ მათი ინიციალები ერთნაირი გახდა. იქნებ ბებიას ხელწერაა? ბაბუას წიგნებს ძირითადად რუსულად აწერია ხოლმე. ბებიამ იყიდა?
ძირითადად ამ ფიქრებში ვარ. ბაბუა არასოდეს მიყვებოდა ომზე. მე საერთოდ ვერ ვიტან ომს. და რაც თავი მახსოვს, ეს სიტყვა სადღაც ახლოს ტრიალებდა. პატარები რომ ვიყავით, ჩვენს თავზე თვითმფრინავებმა გადაიფრინეს. უფროსებმა გვითხრეს, რომ აფხაზეთში დაჭრილი ბიჭები მიჰყავდა სახლში...
ყოველ ღამით ფეიერვერკების ბათქაბუთქი მესმის ახალჩაძინებულს და სხვა აფეთქების ხმებს მაგონებს. ბავშვები საახალწლოდ წინასწარ ყიდულობენ პატარა ბომბებს და საღამოს სიჩუმეში აფეთქებენ. არ მიყვარს საახალწლო სამზადისი.

კნუტ ჰამსუნი "შიმშილი"

კადრი, რა თქმა უნდა, ბანალურია: წიგნი და ჩაის ჭიქა, ლიმონი მითუმეტეს. მაგრამ მართლა ასე იდო, ბუნებრივად, თავისთავად და ჯობია ახლა თავის მართლებას მოვრჩე. საერთოდ ძალიან გამარტივდა ფოტოს გადაღება და მოპოვება. დამუშავებაც.  იქნებ ერთმანეთის გემოვნებაზეც ვახდენთ  გავლენას და ერთ კოლექტიურ გემოვნებად ვაქცევთ უფრო ადვილად, ვიდრე სხვა დროს, როდესაც სოციალური ქსელები არ არსებობდა და ტელეფონები ფოტოებს ვერ იღებდნენ. უფრო მეტიც, მაშინ, როდესაც ტელეფონები საერთოდ არ არსებობდა. ამასწინათ ვკითხულობდი რაღაც ნარკვევს კინოხელოვნებაზე, ძველ წიგნს, რუსულად გამოცემულს. თავიდან ფოტოს გადაღებას რამდენიმე საათი სჭირდებოდა და მხოლოდ ხილის ნატურმორტებს იღებდნენ. ძლიერი განათებისგან ხილიც ვერ გამოიყურებოდა მაინცდამაინც ცინცხლად. ადამიანების გადაღება რომ დაიწყეს, ოცი წუთი მაინც სჭირდებოდა და ფოტო ყოველთვის დახუჭული თვალებით და გაოფლილ-დაღლილი ადამიანებით გამოდიოდა. ამაზე მერე კიდევ დავწერ, ახლა უბრალოდ რამდენიმე სიტყვის თქმა მინდოდა კნუტ ჰამსუნის „შიმშილზე“. ზოგადად შიმშილის თემაზეც შეიძლება რამე ვთქვა მოგვიანებით, რას გამიგებ.

ორი დღის წინ სელინჯერს ვკითხულობდი (ამაზეც მოსაყოლი მაქვს) და მეორე დღისთვის „ხმაური და მძვინვარება“ მომინდა, მაგრამ სულაც წიგნის გარეშე გამოვედი სახლიდან. საღამოს კი ვიფიქრე, დილისთვის „თუნუქის დოლი“ გამეყოლებინა, მაგრამ „შიმშილმა“ მძლია. ჯერ მხოლოდ 18 გვერდი წავიკითხე.

პირველი, რაც გამახსენდა ან არ გამახსენდა და ვიფიქრე, ზოგჯერ ხდება, სხვა წიგნი იმ წიგნს გახსენებს, რომელიც ოდესღაც წაიკითხე, განა იმიტომ, რომ ერთნაიარია, უბრალოდ ემოციით და თითქოს აგრძელებ. ერთი მოთხრობა გამახსენდა, ანდონის სამარაკისის, კაცზეა, ჯიბეში უკანასკნელი კაპიკები რომ უდევს და სამსახურს ეძებს, ბინის პატრონს ემალება, რადგან ვერ უხდის და შიმშილისგან ძალაგამოცლილი დაეხეტება... მოკლედ, თითქმის იგივე კადრია.

მაგრამ უფრო ღრმად და მეტად სხვა ფიქრი მოვიდა. ათერეიანი ფანქარი. ოცთეთრიანი პასტები იყო ჩვენთან. (შემეძლო, ხუთერეიანი მონეტები გამხსენებოდა კარლსონიდან). ოცი თეთრი ღირდა ავტობუსით ან მეტროთი მგზავრობაც. თუ არ გქონდა, ფეხითაც შეიძლებოდა. ფეხით სიარული კარგია, როდესაც იმიტომ დადიხარ, რომ გინდა. არც ისე სასიამოვნოა, როდესაც იმიტომ დადიხარ, რომ იძულებული ხარ.

ვუყურებ გარეკანს და განცდა მაქვს, ჩემი ძველი ფოტოა. სიზმრის ფოტოები არსებობს?

სიზმარს როდესაც უყურებ, გრძნობ, რომ შენც იქ ხარ, მაგრამ საკუთარ სახეს ვერ ხედავ (სიზმარში სარკეში არასოდეს ვიყურები). სხვა ყველაფერს კი შენი გმირის თვალებით ხედავ, როგორც ზოგიერთ კომპიუტერულ თამაშში ან ზოგ წიგნში, რომელსაც კითხულობ და ხედავ და იყურები მისი თვალებით, ვინც ახლა, ამ კონკრეტულ მომენტში ჩემი რომელიღაც თავი მგონია. ნაცნობი შეგრძნებებით, ფიქრებით, გაღიზიანებით, ნაბიჯებით, რომლის ახირებულობაც გესმის და მაინც დგამ.

არსებობს რეალური წარსული და თითქმის მოგონილი წარსული, ისევე, როგორც არსებობს რეალური მომავალი და გამოგონილი მომავალი, რომელიც ისე გახდება წარსული, რომ აწმყოდ ვერასოდეს იქცევა.

რაც მეტ სიზმარს ხედავ, მით მეტად გაურკვეველი ხდება, რა მართლა იყო და რა მხოლოდ შენს გონებაში ან უბრალოდ, სხვა დროსა და სივრცეში შეიძლებოდა ყოფილიყო.

ასეა თუ ისე, არ ვიცი, ჩემს რომელ „მე“-ზე, რომელ გამოვლილ დღეებზე ვკითხულობ ახლა, მაგრამ განცდა მაქვს, გარეკანზეც მე ვარ, აბზაცებშიც და სტრიქონებს შორისაც. თითქოს საკუთარ იმ ჩანაწერებს გადავაწყდი, დიდი ხნის წინ უკვე თავიდან მოშორებული რომ მეგონა და სადღაც მაინც შემონახულა და ახლა ვკითხულობ, ვიდრე საბოლოოდ გავანადგურებდე.  

მკითხველთა ტიპები (ნაწილი პირველი)

დავფიქრდი, რომ თუკი მკითხველების კატეგორიებს გამოვყოფთ, არის ერთი ასეთი ტიპი "მკითხველი-ხამიჩოკ" (ზაზუნა). 
ისინი საკუთარ ოთახში, თაროზე, საწოლის ქვეშ ან სადაც მოეხერხებათ ზიდავენ და აგროვებენ წასაკითხ წიგნებს, რომლებსაც წლების მანძილზე ემატება და ემატება. 
ამ წიგნების წაკითხვა იგეგმება და იმედი მუდამ რჩება. 

იგი წიგნებს იმარაგებს და ვიდრე არ წაიკითხავს, არ მოეშვება. მაგრამ ეს "ვიდრე" აგვიანებს ხოლმე მოსვლას და ახალი წიგნები კი ემატებიან და ემატებიან საცავს. 

მკითხველის კიდევ ერთი ტიპია "მკითხველი-რომანტიკოსი". იგი ირჩევს ძირითადად ცხენების, გრძელი კაბების და დუელების პერიოდის რომანებს, თქვენობითი მიმართვის ფორმებით, წერილებით, ტრაგიკული სიყვარულის ისტორიით.
იგი ხშირად აიგივებს საკუთარ თავს ყველაზე უფრო ტრაგიკული ხვედრის გმირთან და იმდენად გადადის წიგნში აღწერილ ეპოქაში, რომ ცრემლების მოსაწმენდად მაქმანებიან ცხვირსახოცს ეძებს მიჯნურის ინიციალებით. 
რეალობაში დაბრუნებულს გული უტყდება, რომ ამ ეპოქაში დაიბადა.

მკითხველი-სნობი: იგი კითხულობს წიგნებს, რომელიც მოდაშია. კითხულობს გამოსვლისთანავე და აუცილებლად ყიდულობს გაპიარებულ მაღაზიებში. იტაცებს ძვირადღირებული და მაღალი პოლიგრაფიული ხარისხის წიგნები. 
მისთვის მნიშვნელოვანია თანამედროვე ავტორების კითხვა. აგრეთვე მნიშვნელოვანი ფაქტორია წაიკითხოს რომელიმე უცხო ენაზე, რომელიმე საერთაშორისო ავტორის ის წიგნები, რომელიც ჯერ არაა ქართულად ნათარგმნი და ხაზგასმით აღნიშნოს ეს ამბავი.
აგრეთვე აუცილებლად უნდა მოახერხოს წაკითხულ წიგნებზე საუბარი ცნობილ (ან ცნობად) სახეებთან ან სახელებთან და ამის შესახებაც ხაზგასმით აღნიშნოს.
თუმცა გულში ის შეიძლება მკითხველი-რომატიკოსიც კი იყოს და მარტოდარჩენილი ძველ და ყდაშემოცრეცილ წიგნებსაც კი კითხულობდეს. 

არის მკითხველის ასეთი კატეგორიაც: 
იგი წინასწარ არ არჩევს წასაკითხ წიგნს, არამედ იღებს, გადაშლის და აგრძელებს ურთიერთობას იქამდე, ვიდრე სიამოვნებს. 
იგი ადვილად შეიძლება გაიტაცოს მრავალი დაწყებული წიგნიდან რომელიმემ და მიატოვოს სხვა დანარჩენი, თუმცა დასრულების შემდეგ დიდხანს არ ჩერდება მარტო და ახალ ურთიერთობას იწყებს. 
ძირითადად იზიდავს წიგნები, რომელიც სხვას აქვს დაწყებული და შემთხვევას არ უშვებს ხელიდან, დაეუფლოს ამ წიგნს.
მის კისერზეა მრავალი დაწყებული და მიტოვებული წიგნი.
თუმცა ურთიერთობის პერიოდში არის კომფორტული, სასიამოვნო და ყოველ მათგანში ცდილობს დადებითის დანახვას. 

მკითხველი-ფისო: მას უყვარს სითბოში კითხვა. არ შეუძლია ხმაურში, ხალხმრავალ ადგილას ან მიუჩვეველ ადგილას კითხვა. 
ძირითადად კითხულობს შინ. აქვს კითხვისთვის ამოჩემებული ადგილები, სავარძელი, რომელიმე კუთხე. კითხვისთვის აუცილებელ პირობად მიაჩნია პლედი, ბუხარი (გამათბობელის სხვადასხვა სახეობები). 
აგრეთვე უყვარს ფანჯარასთან მოკალათებაც.

მკითხველი-ფისოს სრული ანტიპოდია მკითხველი-ექსტრემალი. 
მკითხველი-ექსტრემალი კითხულობს ყველგან და ყოველთვის. მისთვის წარმოუდგენელია კითხვაში ხელისშემშლელი პირობები. 
მას შეხვდებით ყველგან, განსაკუთრებით იქ, სადაც ლოგიკურად არ უნდა ხვდებოდეთ. 
მკითხველი -ექსტრემალის ყველაზე გავრცელებული ქვეტიპია მკითხველი-პერიპატიკოსი (მოსიარულე მკითხველი): იგი კითხულობს ტრანსპორტში ან ფეხით სიარულისას. 
მკითხველი-ექსტრემალი კითხულობს რიგში, გაჩერებაზე, ექსკალატორზე, გაჭედილ ტრანსპორტში ცალფეხზე მდგარი, სამსახურის ტუალეტში, შხაპის მიღებისას, გზაზე გადასვლისას და სხვ.
მას ხელს არ უშლის ხალხმრავლობა და სხვა პირობები, რადგან კითხვის დროს იმდენად ეფლობა წიგნში, კარგავს გარესამყაროს აღქმის უნარს.
ამ მიზეზით ხშირად ჯდება სხვა ტრანსპორტში, გასცდება დანიშნულების ადგილს, ვერ იგებს ხანძრის ან ევაკუაციის სასიგნალო ზარს და სხვ.

მკითხველი-კაჭკაჭი (მასვე უწოდებენ მკითხველ-კოლექციონერს, ხოლო თავდაპირველ წყაროებში მოიხსენიებოდა, როგორც მკითხველი-ხიშნიკი). 

იგი თხოულობს შენს წიგნს რამდენიმე დღით და შემდეგ ვეღარ აგნებ ვეღარც წიგნს და ვეღარც ამ წიგნის კვალს. 
იგი შენს წიგნს უცვლის სხვას (დროებით) სხვა წიგნში, ხოლო იმ სხვა წიგნს კიდევ სხვას უცვლის სხვა წიგნში. 
წლების მანძილზე მისი თაროები ივსება და ახლდება წიგნებით, რომელთა პატრონებსაც წარმოდგენა არ აქვთ თავიანთი წიგნების ადგილსამყოფელის შესახებ, ხოლო ამ გატაცებულ წიგნთა შორის მინიმალური შანსიც არ გაქვს იპოვო შენი დაკარგული წიგნი.

გადმოცემის თანახმად, მკითხველ-ხიშნიკს აქვს განსაკუთრებული საწყობი სარდაფში ან სხვენში ან კედლის უკან, სადაც მალავს იმ წიგნებს, რომელთა პატრონიც შესაძლოა მის სახლში აღმოჩნდეს და წიგნი დაიბრუნოს.

სელმა ლაგერლოფის "მეეტლე-მოჩვენება"

წიგნი დაახლოებით ორ საათში იკითხება. გვერდზე გადადების ან შეწყვეტის სურვილი არ გამჩენია. მაგრამ იმის განცდა, რომ წიგნი წავიკითხე, არ მაქვს. უფრო მოთხრობის წაკითხვის შემდგომი განცდა მაქვს. 
სულ 140 გვერდია. 100 გვერდი რომ ჩავამთავრე, ვიფიქრე, წიგნების შკალას თუ გავაკეთებთ, ან დონეებს ფერებით დავყოფთ, აღმოჩნდება რომ ზოგი წიგნი იმ ზონაშია, რომელსაც უკვე გასცდი, ანუ ის დონე დახურე უკვე და თუ ამ ზონიდან კითხულობ წიგნს, ის ბევრს ახალს ვეღარაფერს გმატებს. სხვა წიგნები კი უფრო შემდეგი საფეხურიდანაა, ვიდრე შენ ხარ და მათი წაკითხვით ახალ სირთულეზე გადადიხარ. 
მოკლედ, მე-100 გვერდზე ვიფიქრე, რომ ეს წიგნი ჩემთვის ისეთივეა, როგორც მეათეკლასელისთვის მეექვსეკლასელის მათემატიკური ამოცანა. ავტორის სურვილი, წიგნის დაწერის მიზანი და პრინციპში, ფინალიც, თავიდანვე ნათელია. იმას ვერ იტყვი, ისეთი საკითხებია წამოჭრილი, მხოლოდ ერთ კონკტერულ დროში ან სივრცეში იყოს გამოკეტილიო. პირიქით, სიკვდილ-სიცოცხლე, სიკეთე და ბოროტება, სიყვარული და სიძულვილი, სასაუბროს პოვნაც შეიძლება. 
უბრალოდ, წავიკითხე, დავხურე და დამთავრდა ჩვენი ურთიერთობა. ზემოხსენებულ შკალაზე ავცდით ერთმანეთს. თუმცა, მაინც კმაყოფილი ვარ, რომ დღეს თან წამოვიყოლე. 
ხომ არის, ზოგჯერ ისეთი წიგნის წაკითხვა გინდა, მზესუმზირასავით რომ არის, არც ბევრ ფიქრს აგიშლის, არც ჩაღრმავებას მოგთხოვს, თუ თვითონ არ აუხირდი. მსუბუქად, ძალდაუტანებლად გაატარებ რამდენიმე საათს, თან წიგნს კითხულობ, თან ისვენებ. 
ხო, მართლა, ავტორი პირველი ქალი იყო, ვინც ნობელის პრემია მიიღო ლიტერატურაში.

"ლოლიტა" მიტოვებული წიგნების სერიიდან

აბა, რას მოგიყვე. სამსახურში ჩაი მითავდება, კარგი იქნება, თუ გამახსენდა და ვიყიდე. რამდენიმე დღეა წიგნამდე ვერ მივაღწიე. ნაბოკოვის ლოლიტა მელოდება. ბუკინისტებში ნაყიდია, რუსული. გადავათვალიერე, წარწერები და ჩანიშვნები აქვს გვერდებზე, ფანქრით, ზოგგან პასტითაც.
მხოლოდ პირველი რამდენიმე გვერდი წავიკითხე. ფილმი არ მაქვს ნანახი. დამაფიქრა იმან, რომ ჯერ ინგლისურად დაწერა, მერე თვითონვე თარგმნა რუსულად. კაცი ერთია, მაგრამ ენა ორი. შეუძლებელია ორივე ენაზე ზუსტად ერთნაირად წერა. თან საკუთარ ნაწერს უფრო თავისუფლად მიუდგები ადამიანი. დარწმუნებული ვარ, ბევრი სხვაობა იქნება ინგლისურ და რუსულ ვერსიებში.
ოდესმე უნდა შევადარო და ვნახო, როგორია საკუთარი თავის თარგმნა.
ჯერ სულ ესაა.

მკითხველის ჩანაწერებიდან: პარასკევი. საღამო.
ჩანაწერების გაკეთება გუშინ დავიწყე, მაგრამ ზეპირად. იგულისხმებოდა, რომ აქ უნდა მიმეთითებინა გვერდი, რომელზეც ვარ გაჩერებული, მაგრამ წიგნი თან არ მაქვს.
შესაბამისად, ვაღიარებ, რომ ეს არაა წიგნი, რომელიც ერთი ამოსუნთქვით წავიკითხე.
აქამდე მოვასწარი სამი ზეპირი ჩანაწერის გაკეთება (უფრო ზუსტად, ერთი წერილობითი და ორი ზეპირი):
2. თოთხმეტიდან თვრამეტ წლამდე წაკითხვას აზრი არ აქვს. მხოლოდ და მხოლოდ ის შეუძლია გააკეთოს, რომ ფსიქოლოგიის ჩამოყალიბებაში რაღაც ხარვეზები გაგიჩინოთ. თვრამეტიდან ოცდასამ წლამდეც არაა საჩქარო, ტყუილად უნდა აღეგზნოთ. ერთი-ორი წელი კიდევ მოიცადეთ და რაღაცებზე რომ დაფიქრდებით, დეტალების წვრილმანებისგან გარჩევას ისწავლით და ა.შ. მერე სჯობს დაწყება. ან შეიძლება კიდევ მოგეცადათ და უფრო მერე წაგეკითხათ.
3. (ხუთშაბათი საღამოს ჩანაწერი) მგონი, უმჯობესია, სხვა წიგნზე გადავიდე - ეს ვიფიქრე და წიგნის დაწერის თარიღით დავინტერესდი (ნაბოკოვის ლოლიტაზეა საუბარი). 50-იანი წლები. ისიც ამოვიკითხე, მსოფლიო კლასიკადაა აღიარებული. ვფიქრობ, მხოლოდ ეროტიულობის გამო არ მოიპოვებდა მსოფლიო აღიარებას და კლასიკადაც არ შერაცხავდნენ. კითხვა უნდა განვაგრძო, რადგან თავად მინდა დავრწმუნდე, რა ღირსებები აქვს იმის მიღმა, რომ თავს თხუთმეტი წლის ბიჭად ვგრძნობ, ბნელ ოთახში მშობლებისგან მალულად რომ განმარტოებულა და "ისეთ" ფილმს უყურებს ან ჟურნალს ათვალიერებს და საკუთარ თავს იკმაყოფილებს. თანაც წიგნში (რუსულენოვანში და ძველში), ფანქრით ხაზგასმული სიტყვები და მინაწერებია, რომელსაც ჩემთვის უცნობი ადამიანი აკეთებდა. საინტერესოა ისიც, რა მონიშნა.

პ.ს. პარასკევ საღამოს მინაწერი: დღეს წიგნის გარეშე ვარ. თავს ვგრძნობ, როგორც მწეველი, რომელსაც სიგარეტი არ აქვს. ვფიქრობ იმაზე, რომ ფსიქოლოგიის კუთხით მეტ საინტერესოს ვნახავ. მაგრამ მორალს რაც შეეხება, საკუთარ თავზე მეტად დავფიქრდე, ჯობია. ოღონდ ზომიერად.

იმავე პარასკევის გვიანი საღამო და მომდევნო შაბათის დასაწყისი:

გვერდი არ მახსოვს, მეჩვიდმეტე თავს გავცდი, მგონი, მეოცესაც. მანამდე მოვასწარი გადამეკითხა მოლის ბლუმის პოსტი (რომელიც არ  მიცნობს, მე კი მხოლოდ მისი ანოტაციები ვიცი და რატომღაც ჩავთვალე, რომ გოგოა, ალბათ სახელის გამო ან ფერადი გვერდის) და დამამახსოვრდა, რომ ამერიკისა და ევროპის განსახიერებად წარმოადგინა დედა-შვილი (მომეწონა ინტერპრეტირება, თუმცა, მე ასე არ აღმიქვია,  ყოველ შემთხვევაში ჯერ ან შესაძლოა, ავტორს მაგდენი სიმბოლიზაცია არც ჩაუფიქრია. ევროპის ქალის სახით წარმოდგენა, ხოლო მისი საყვარლის სახით - პატარა ქვეყანა თავისი ტკივილებით და იქვე თეთრი ხარი და ევროპე ბერძნული მითოლოგიიდან ჩემთვის საყვარელ პავიჩს აქვს კარგად გადაწნულ-ჩახუჭუჭებული და მინიშნებაც საკმაოდ პირდაპირია. აქ გამიჭირდა ასე გაგება. თუმცა მწარედ დამამახსოვრდა პოსტის ავტორის შენიშვნა, რომ თუ სიღრმეში ვერ ჩავედი, განათლება არ მყოფნის და ორიოდე მომენტი დამახსოვრდა კიდევ კომენტარებიდან: 1. ცვაიგის „უცნობი ქალის წერილები“ უფრო ღრმა და მრავალფეროვანიაო და ისე არ დავეთანხმე, რომ დამამახსოვრდა (შესაძლოა, იმიტომ, რომ  ძალიან ადრე წავიკითხე და ჩემთვის ერთი ჩვეულებრივი რომანია) და 2. ნაბოკოვს რომანზე ადრე ლექსი დაუწერია ლოლიტაზე ან ლილიტზე.

როდესაც შინმობრუნებულმა წიგნის კითხვა განვაგრძე და ჰუმბერტმა თავისი თავი ადამს შეადარა, პაზლის ნაწილებივით დამილაგდნენ გონებაში - ლოლიტასთან შეხება გამუდმებით ედემის ბაღთან ასოცირდება მისთვის, პირველ ინტიმურ სცენას წინ უძღვის ლოლიტას შემოსვლა ვაშლით და ხაზგასმულია ეს ატრიბუტი და სახელი ლოლიტა - ლილიტი. ამ თემას მოგვიანებით ჩავუღრმავდები.

აქვე უნდა ვაღიარო, რომ უფრო მეტად ამქვეყნიურ-ფსიქოლოგიური კუთხით ვკითხულობ, ვიდრე სიმბოლურ-ალეგორიული. გადავხედე და ვეცადე გამეხსენებინა ანტიკურობაში მსგავსი სიუჟეტი, დედა-შვილის ინტერესთა კონფლიქტი მამაკაცის გამო. ერთადერთი ელექტრა-კლიტემნესტრას დუეტი მახსენდება, თუმცა მათი უთანხმოება განსხვავებული თემატიკისაა, მაგრამ მიზეზი მამაკაცი, ერთის ქმარი და მეორის მამაა. ამაზე კი ნაბოკოვის ხაზგასმამ დამაფიქრა, რომ დედა მამრობითი სქესის გარდაცვლილ შვილზე მეტს ლაპარაკობს, ხოლო ქალიშვილი ჩვილობიდან არ უყვარს.

რაც შეეხება ჰუმბერტს, არა იმდენად მასზე, არამედ საკუთარ თავზე ვფიქრობ, როგორ მიიღვწის მიზნის ასრულებისაკენ (ადამიანის ლტოლვა საკუთარი „მინდა“-ს დასაკმაყოფილებლად. ამ შემთხვევაში არ ვამახვილებ ყურადღებას სურვილის შინაარსზე) და როგორ მიმუშავებს ტვინი, ახლა რა უნდა ქნას, როგორ დააღწიოს თავი შექმნილ მდგომარეობას და ამის გამო განცდა მაქვს, რომ მისი თანამძრახველი ვარ, კაცის, რომელიც ყოველმხრივ ამორალურად მიმაჩნია.       

მინაწერი ბევრი დღის შემდეგ: 

წიგნი ჯერ თანამშრომელს ვათხოვე, მერე დავიბრუნე, უჯრაში მედო, მერე სახლში წავიღე და თაროზე დავდე. 

ოდესმე ალბათ განვაგრძობ კითხვას. 

ბოლოსკენ მახსოვს გავიფიქრე, ზრდასრულ ქალთან გონებრივი თამაში და ინტელექტუალური ინტრიგა უფრო საინტერესოა, ვიდრე პატარა გოგოს შეცდენა. გადავწყვიტე, რომ აღარ მაინტერესებდა, მაგრამ მალევე გადავიფიქრე საბოლოოდ მიტოვება, რადგან ჯერ კიდევ საკმაოდ ბევრი გვერდია წინ და ნეტა რით უნდა შეავსოს ნაბოკოვმა? 

ალბათ ოდესმე წავიკითხავ. 

ქალაქები

იყო და არა იყო რა, რამე ალბათ იქნებოდა, მაგრამ არ მოიცადა, რაც არის, არისო, იფიქრა და ქვეყნის სანახავად წავიდა.
ნაცნობ ბილიკს რომ გასცდა და სახლიც და ახლობლებიც თვალს მიეფარნენ, გზაჯვარედინსაც მიადგა. ბევრი უნდა ევლო თუ ცოტა, ვერ გადაწყვიტა. თვალები დახუჭა და დადგა. რამდენიმე წამს იდგა და მარცხნივ წავიდა.

წიგნები-სახლები

 სახლი მე-9 სართულზე

ამ სახლში ცხოვრობდნენ დედა, მამა და სამი შვილი.

აივნიდან როცა ვიხედებოდი, მეგონა, ცაში გამოკიდულ სახლში ვიყავი სტუმრად. ღამით მანქანების ხმა თითქმის ვერ აღწევდა და მხოლოდ ჭერზე გადაირბენდნენ ხოლმე ფარების სინათლეები და ისიც იშვიათად. ჩემთვის ეს რაღაცნაირად მშვიდი და ჯადოსნური შეგრძნება იყო. დღისით კი აივანზე გავიდოდი, პატარა პლასტმასის სასტვენიდან ვუსტვენდი და მეგონა, დაბლა რომ სათამაშოებისხელა მანქანები ჩერდებოდნენ, ჩემი სტვენა ინსპექტორის სასტვენი ეგონათ და საკუთარი ხულიგნობით გახარებული ვიმალებოდი. დღისით და აივანზე ზღაპრებს ოჯახის ვაჟიშვილი მიყვებოდა. მისი ზღაპრები იყო ცელქი და მხიარული.

სამზარეულოში ხის უზარმაზარი კასრი იდგა, წყლისთვის. მე სკამზე ვიდექი ხოლმე და როდესაც შიგნით ჩავიხედავდი, ისეთი ღრმა მეჩვენებოდა, როგორც ზღაპრებში გაგონი ჯადოსნური ჭა. სამზარეულოში ზღაპრებს მეფის ასულებივით ლამაზი და თხელი დები მიყვებოდნენ. მათი ზღაპრები იყო ფერადი, ჯადოსნური და რაღაცას მასწავლიდნენ ყოველთვის.

საძინებლის კარებზე თხელი ფარდები იყო, ცისფერი ყვავილებით. იმ საძინებელში ბავშვები იშვიათად შევდიოდით. როდესაც ვსტუმრობდი, სხვა საძინებელში მეძინა. ჩაძინებამდე მოდიოდა ოჯახის მამა, ჩამომიჯდებოდა და მიყვებოდა ზღაპრებს თავგადასავლებზე და ნადირობაზე. მისი ზღაპრები იყო მხიარული, მიუნჰაუზენის ამბებივით მოულოდნელი და მათი მთავარი გმირი იყო მოლაპარაკე ძაღლი ალიფაშა, რომელიც პატრონთან ერთად იჯდა ხოლმე ცხენზე.

ყველაზე დიდი ოთახი იყო სასტუმრტო ოთახი. კედელთან იდგა დივანი, სადაც მაშინ ვიჯექი, როდესაც ოჯახის დედა მიყვებოდა ხოლმე ზღაპრებს როსტომ როსტომიანზე და ერთ უცნაურ მოგზაურ კაცზე, რომელიც ოცი წლის მერე აღმოვაჩინე ოდისეაში.

სახლი ლესელიძეზე

მატი სახლი მარცხენა მხარეს იყო. პირველ სართულზე. და-ძმა თითქმის ჩემი ტოლები იყვნენ. როდესაც იქ ვიყავი, ხშირად ვთამაშობდით ეზოში. ბევრი შავ-თეთრი ფოტოც გვაქვს ერთად. მათ სახლში ხშირად არ შევსულვარ. მახსოვს ხელმარჯვნივ შავი პიანინო, ძირს ფერადი ხალიჩა. ოთახი არც ისე ნათელი იყო და ისეთი მყუდრო, თითქოს თბილოდა.

ერთ დღეს მივედი და სახლისგან მხოლოდ კედლები იყო დარჩენილი. არსად იყო არც ხალიჩა, არც პიანინო. რაღაც ნივთები ალბათ გადაარჩინეს და თან წაიღეს, როდესაც ახალი ჭერის საძებნელად წავიდნენ.

მამიდამ ჩამკიდა ხელი და ნანგრევებში გადავედით. მახსოვს, რამდენიმე წიგნი ვიპოვეთ და წამოვიღეთ.

ახლა ის ეზო აღარ არსებობს. ვიღაც ბიძიებმა ღრმა საძირკველი ამოჭრეს და მერე მაღალი და სახლი ააშენეს. განცდა მაქვს, იმ მყუდრო ეზოს დაადგეს ზემოდან უზარმაზარი შენობა და ეზოც და ორსართულიანი სახლიც ქვეშ მოიყოლეს.  

წიგნებისხელა სახლი

სადაც გავიზარდე, ის სახლი, რამდენიმე წიგნისხელა თუ იქნებოდა. აივნის მხარეს ჭერიდან იატაკამდე ფანჯრები ჰქონდა და მზიან დღეებში გათბობა არ სჭირდებოდა.

მალინისფერიპალტოების პერიოდში, ზამთრის საღამოები რომ ყველაზე დიდხანს გრძელდებოდა და ბავშვები მეცადინებობას ვწვყვეტდით, რადგან კუსტარულად ჩამოსხმული სანთელი პარპალს იწყებდა და თვალებს გვტკენდა, დედა დიდი ადიელის ქვეშ შეგვყუჟავდა და თითისსიმსხო ფანრის შუქზე გვიკითხავდა გრაფი მონტე კრისტოს თავგადასავალს.

პატარა სახლში დიდი კარადა იდგა წიგნებით და რაც უფრო ზემო თაროებზე ეწყო წიგნები, მით უფრო მეტად ეკუთვნოდა ისინი მამას. მამა ზოგჯერ კითხულობდა ხმამაღლა ლექსებს, რუსულად. დედა ცალი ხელით საწოლს ურწევდა ნაბოლარა ძმას, მეორე ხელში ეჭირა წიგნი.

და უმეტესად გვიყვებოდა ხოლმე წაკითხულს.

რამდენი წელია, ერთად აღარ წაგვიკითხავს წიგნები.

თუმცა ახლა ყველაზე მეტად მისი წიგნების წაკითხვა მიყვარს, ვინც ზოგჯერ მიკითხავს ხმამაღლა, თუ ძალიან ვთხოვე და ვისი ხმაც ყველაზე მეტად მეტკბილება. ჩემთვის ახლა სიტყვას „სახლი“ სხვა ჟღერადობა აქვს.