ჰაინრიხ ბიოლი "უკაცო სახლი" ანუ ამბავი მალინისფერი პალტოების შესახებ და რატომ ჰგვანან წიგნები წყალს

დილის რიტუალები. განსაკუთრებით ზამთრის დილებს რომ ახასიათებთ ოფისებში. ნამძინარევი სახის თანამშრომლები ჭიქებით დადიან, სხედან. ჭიქების თავზე ორთქლია, თვალით რომ ხედავ. გარშემო ახალმოდუღებული ყავის და ჩაის არომატი დგას.

დღესაც ასეთი ამინდია და ვიდრე სხვები დილის ყავას და ცინცხალ ჭორებს, უკაცრავად, ახალ ამბებს უზიარებენ ერთმანეთს, მე ჩაის დიდი ჭიქით და წიგნებზე დაგროვილი ამბებით მოვედი, რომ თქვენ გაგიზიაროთ.

ვფიქრობდი, რომ წიგნის კითხვა წყლის დალევას ჰგავს. (გუშინსაღამოს ფიქრია, არ გეგონოს, დილიდან ისეთ ფორმაშია ჩემი ტვინი, ასეთ დალაგებულ რამეებს ფიქრობდეს. ჯერ წუხანდელი სიზმრიდან ვერ გამოვსულვარ, როგორც წესი). არა, ცოდნის წყურვილი და ასეთი ტრივიალურ-ზეაღმატებული ასოციაციები არ მაქვს. წიგნის კითხვა წყლის დალევას ჰგავს-მეთქი, რამდენიმე დღის წინ ვიფიქრე, როდესაც ჰაინრიხ ბიოლის „უკაცო სახლის“ კითხვა დავიწყე.

წყლის დალევას ჰგავს იმიტომ, რომ ზოგჯერ დიდი ჭიქით სვამ წყალს, ზოგჯერ მხოლოდ რამდენიმე ყლუპს. ზოგი წყალი ცივია და კბილებს გტკენს, ზოგი წყალია თბილია და არ გსიამოვნებს. ზოგჯერ მოიყუდებ ჭიქას და ერთი ამოსუნთქვით სვამ და მიდის სასიამოვნოდ, ზოგჯერ გვერდით გიდგას ჭიქა და ცოტ-ცოტას სვამ, იზოგავ. ზოგი წყალი ღამით თავთან გიდგას ჭიქით და დილით სვამ უზმოზე. ზოგი წყალი სულს მოგათქმევინებს და გონს მოგიყვანს. მაგრამ შეიძლება გადაგცდეს კიდეც და სიმწრის ცრემლები გაყრევინოს. ზოგი წყალი ისეთი გემრიელია, როგორც თავისუფლად სუნთქვა. ზოგი წყალი არც მოგწონს, მაგრამ სხვა არ გაქვს და მაინც სვამ.

წიგნის კითხვა წყლის დალევას ჰგავს-მეთქი, ვიფიქრე, რადგან მიიტან პირთან ჭიქას და ზოგი წყალი მიდის მსუბუქად, სასიამოვნოდ და ბოლომდე ცლი. ზოგჯერ კი მოსვამ ორიოდე ყლუპს და ჩერდები.

„უკაცო სახლი“ წყალივით მიდის. იმ წყალივით, არც ძალიან მოწყურებულზე რომ სვამ, ანუ არ ჩქარობ, არც ცივია, არც თბილი, არამედ მიდის დაუბრკოლებლად. ან ცურვას ჰგავს, რბილ წყალში ცურვას.

ადრეც ვთქვი, დეტალებს ვაქცევ-მეთქი ყურადღებას. მყუდრო წიგნია. მყუდრო არა შინაარსის გამო. შინაარსით იმ ფილმს მაგონებს, ებრაელი გოგო რომ კინოთეატრს გახნის და ჰიტლერს მოკლავს, რაღაც კიჩია თუ სატირა. ბიოლთან არაა კომედია, არც ირონია, უბრალოდ აქაც ომია. ის ომი, რომლიდანაც ბაბუაჩემმა ერთი ბეჭედი ჩამოიტანა და მეტალის კოვზი, წლების მანძილზე რომ იმით ჭამდა ჯარისკაცის საკვებს. ალბათ მოგონებებიც ჩამოიტანა, მაგრამ დუმილსაც შეეჩვია.

ბიოლთან ომი უკვე დამთავრებულია, თუ შეიძლება ომი დამთავრდეს, საერთოდ.

სტკივათ, შიათ, უჭირთ, მაგრამ არავითარი ისტერიკა. ყველაფერი მიდის თითქოს მშვიდად, თითქოს შეგუებულად თუ არ ვიცი, როგორ ჰქვია.

მე მახსოვს, რომ ყველა ქალს ერთნაირი მალინისფერი პალტო ეცვა. ერთნაირად გახუნებული, გაქუცული და არც არავის უხდებოდა. დედებს ეცვათ ეს პალტოები წლობით. და მახსოვს, ერთხელ პატარამ ბევრ ხალხში დავკარგე დედა და როდესაც ნაცნობი პალტო დავინახე, მივედი და ხელი ჩავკიდე. ზემოთ რომ ავიხედე, სხვა ქალი იდგა. მაშინ აღმოვაჩინე, რომ ყველა დედას ერთნაირი პალტო ეცვა, ერთნაირად გახუნებული და გადიოდა წლები და სულ უფრო ხუნდებოდა ეს პალტოები და ეცვათ, როდესაც პურის რიგებში იდგნენ, როდესაც მშობელთა კრებებზე მიდიოდნენ სკოლებში, სადაც ნავთის სუნი იდგა და უნდა ეთქვათ, რომ ვერ გაუშვებდნენ შვილებს თეატრში ან ექსკურსიაზე.

მახსოვს ისიც, როგორ ალაგებდნენ დედები ბოთლებს ჩანთებში და ატანდნენ მამებს, რომ ჩაებარებინათ და სანაცვლოდ მოეტანათ პური. კიდევ მახსოვს რაღაც ასეთები.

ვიზუალურად „უკაცო სახლი“, ანუ როდესაც ვკითხულობ, რაც თვალებში მრჩება, ჰგავს ფილმს „სამი ფერი: თეთრი. ლურჯი. წითელი“.

და მახსენებს საკუთარ ფიქრს, ძველ ფიქრს, უფრო კი შიშს, რომელსაც ახლა ხმამაღლა არ ვიტყვი.